اضافه وزن و چاقی

  اضافه وزن و چاقی

 اضافه وزن و چاقی تهدیدی جدی برای سلامتی محسوب می شوند. چاقی و اضـافه وزن به افـزایش بیـش از حد بافت چربی در بدن گفته می شود و بطور کلـی زمـانی ایجـاد می شود که میزان انرِژی دریافتی بیش از میزان انرژی مصرفی باشد. اگرچه عوامل دیگری مانند ژنتیک، رژیم غذایی نادرست، خوردن غذاهای پر کالری و پر چرب و پر قند، کم تحرکی و مشکلات روحی، خوردن بیش از اندازه، پرخوابی و افسردگی نیز می تواند باعث بروز چاقی گردد.

اضافــه وزن وضعیتـی اسـت کـه در آن وزن از مقادیـر اسـتاندارد بـرای قـد فراتـر مـی رود و بـه تعریفـی حالتـی اسـت کـه وزن بـدن 10 تـا 19 درصـد بالاتـر از وزن ایـده آل برای قــد و ســن اســت. چاقــی نیــز وضعیــت چربــی اضافــی، بــه صــورت عمومــی یــا منطقــه ای می باشــد و بــه تعریفــی حالتــی اســت کــه وزن بــدن 20 درصــد یــا بیشــتر، بالاتـر از وزن ایــده آل اســت.از آنجا که شیوع اضافه وزن و چاقی در دنیا روز به روز در حال افزایش است، سازمان بهداشت جهانی، شیوع این پدیده را به صورت یک اپیدمی جهانی در نظر گرفته است. افزایش شاخص جرم بدنی (BMI) عامل خطرساز و مهم ابتلا به بیماری های راجعه و کاهش طول عمر تلقی می شوند. به این معنا که  چاقی علاوه بر مشکلات ظاهری و زیبایی، عوارض متعددی نیز به همراه دارد.چاقی باعث ایجاد عوارض جسمی نظیر بیماری های قلبی عروقی، دیابت، آسیب دیدگی مفاصل، کمر درد، انواع سرطان، پرفشاری خون و افزایش میزان مرگ و میر می شود و پیامدهای روان شناختی آن نیز شامل کاهش سطوح حرمت نفس، ضعف تصویر خود، کاهش کیفیت زندگی، افزایش امکان ابتلا به اختلال های افسردگی، دو قطبی، حمله وحشتزدگی و بازار هراسی است. از این رو پژوهشگران متقاعد شده اند که باید چاقی را به عنوان یک بیماری مزمن در نظر گرفت.

نقش چاقی در بیماری های مختلفی که در محور توجه نظام سلامت در جهان است باعث شده است سازمان جهانی بهداشت، چاقی را یکی از ده عامل خطر مهم بیماری هایی بداند که موجب مرگ و میر می شوند. مسئولان نظام سلامت در ایران با اهمیت اضافه وزن و چاقی مواجه شده و این موضوع به دغدغه ی آنها نیز تبدیل شده است. می دانیم که عوامل مختلفی در پدیدآیی اضافه وزن نقش داشته و چاقی آثار مختلفی را برجا می گذارد. ثابت شده است حتی کاهش کمی از اضافه وزن می تواند اثر زیادی روی بهبود سلامتی داشته باشد و در بسیاری موارد این هدف با ورزش، رژیم غذایی سالم و صحیح و تغییر در عادت زندگی فرد و همچنین بهبود بخشیدن به حالت روحی روانی که فرد به سبب آنها تمایل به خوردن بیش از حد پیدا می کند، قابل دسترسی است؛ البته با تشخیص پزشکان معالج، در صورت وجود مقاومت به درمان، می توان از درمان دارویی و در مواردی که چاقی کشنده وجود دارد از درمان جراحی کمک گرفت.

گر چه اکثر مردم جهت به دست آوردن زیبایی اندام و جهت درمان چاقی به پزشکان مراجعه می کنند اما باید توجه نمود که در پشت پرده چاقی بیماریهایی مانند دیابت ، افزایش فشار خون ، افزایش چربیهای خون ، افزایش اوره خون ، بیماریهای قلبی عروقی ، آرتروزها و دردهای مفاصل و سیاتیک ، مشکلات عصبی ، نا توانایهای جنسی و خیلی از بیماریهای دیگر نهفته است و به جرات می توان گفت چاقی منشا بسیاری از بیماریها در کشورهای صنعتی است لذا درمان و توجه به آن از واجبات است.

وضعیت شیوع اضافه وزن و چاقی در جوامع

شـــیوع چاقـــی بـــه میـــزان هشـــدار دهنـــده ای افزایـــش یافتـــه اســـت بـــه طـــوری کـــه حداقـــل 8/2 میلیـــون نفـــر ســـالانه در اثـــر اضافـــه وزن یـــا چاقـــی جـــان خـــود را از دســـت می دهنـــد و شـــیوع چاقـــی بیـــن ســـال های 1980 ً دو برابـــر شـــده اســـت. و 2008 تقریبـــا در ســـال 1995 ،حـــدود 200 میلیـــون نفـــر بزرگســـال چـــاق و 18 میلیـــون نفـــر کـــودک زیـــر 5 ســـال دارای اضافـــه وزن در سراســـر دنیـــا وجـــود داشـــت. از ســـال 2000 تعـــداد بزرگســـالان چـــاق بـــه بیـــش از 300 میلیـــون افزایـش یافتـه اسـت و در سـال 2008، بیـــش از 4/1 میلیـــارد بزرگســـال اضافـــه وزن داشـــتند و بیـــش از نیـــم میلیـــارد نفـــر چـــاق بودنـــد.بیــش از 30 میلیــون کــودک دارای اضافــه وزن در کشـورهای در حـال توسـعه و 10 میلیون نفــر در کشــورهای توســعه یافته زندگــی می کننــد.

معضلات اجتماعی چاقی

چاقی باعث کاهش توانایی کاری افراد در طول روز می شود که در دراز مدت هزینه های درمانی زیادی را برای مردم در برمی گیرد برای مثال پوشاک دلخواه، انتخاب همسر، استفاده از وسایط نقلیه عمومی، استخدام، ورزش های تیمی، خون گیری و تزریقات، دوچرخه سواری، بستن کمربند، بهداشت فردی. چاقـــی تنهـــا مشـــکل فـــرد چـــاق نبـــوده بلکـــه یـــک مشـــکل ملـــی و فـــرا ملـــی اســـت. تمـــام افـــراد درگیـــر در ایـــن مســـئله از خـــود بیمـار، خانـواده بیمـار، دسـت انـدر کاران مســـایل بهداشـــتی درمانـــی و مهمتـــر از همـــه مســـئولین و سیاســـتگذاران بهداشـــت و درمـــان کشـور مسـئولیت غیرقابـل انـکاری در ایـــن بـــاره بـــر دوش دارنـــد.

علل و عوامل اضافه وزن و چاقی

از علل چاقی می توان به سبک زندگی های مدرن(نظیر کاهش فعالیت بدنی، دسترسی بیشتر به غذا، محبوبیت غذاهای پرکالری و تغییر ساختارهای اجتماعی مرتبط با غذا خوردن)، عوامل روان شناختی، اجتماعی (نظیر پایگاه اقتصادی –اجتماعی)، محیطی و فیزیولوژیکی اشاره کرد که با ایجاد عدم تعادل انرژی به چاقی منتهی می شوند. از علل اصلی می توان به سه مورد زیر اشاره کرد.

وراثت و ژنومیکس تغذیه ای

مطالعـــات روی دوقلوهـــا نشــان می دهــد ژنهــا 50 تــا 70 درصــد اســـتعداد بـــه چاقـــی را تعییـــن می کننـــد. انتخاب هـــای تغذیـــه ای و شـــیوه زندگـــی می تواننـــد ژن هـــای چاقـــی را فعـــال یـــا غیرفعـــال نماینـــد.

 فعالیت فیزیکی ناکافی

طبیعــت بی تحــرک جامعــه عاملــی در افزایــش مشــکل رو بــه رشــد چاقــی اســت.گسترش فناوری و ماشینی شدن زندگی، کم شدن تحرک جسمانی را برای انسان‌ها به ارمغان آورده و این در حالی است که 70 درصد از بیماری‌ها در اثر بی‌تحرکی بوجود می‌آیند. آخرین آمارهای جهانی حاکی از آن است که سال گذشته، حدود 2 میلیون نفر در جهان به علت انجام ندادن فعالیت‌های فیزیکی جان خود را از دست داده‌اند و بیش از 60 درصد جمعیت جهان که اغلب آنان را زنان و دختران تشکیل می‌دهند، به میزان لازم از تحرک فیزیکی برای ارتقای سلامتی برخوردار نیستند.

بررسی‌های انجام شده در کشور هم نشان می‌دهد که 45 درصد ایرانیان دچار فقر حرکتی هستند. در این میان، مدیران و کارمندان به علت یکنواختی کار در معرض انواع بیماری‌های گوناگون قرار دارند. 

 استرس

اســـترس عامـــل دیگـــری بـــرای چاقـــی می باشـــد. تحـــت شـــرایط اســـترس، کورتیـزول آزاد شـده و سـبب تحریـک ترشـــح انســـولین جهـــت حفـــظ قنـــد خـــون در وضعیـــت ثابـــت می شـــود. لـــذا اشـــتها افزایـــش می یابـــد.

روش های درمان چاقی :

هـدف از درمـان چاقـی، رسـیدن بـه وزن مناسـب که سـلامت فـرد را نیز بـه دنبال دارد، می باشـد. چاقـی در جامعـه صنعتـی امــروز بــه یکــی از معضل هــای اساســی کشـورها بـه خصـوص کشـورهای توسـعه یافتـه تبدیـل شـده بـه طـوری کـه افـراد چــاق بــا هــر روشــی ســعی می‌کننــد چربی  هــای اضافــی بــدن خــود را از بیــن ببرنــد. اکثــر افــراد چــاق ســعی می‌کننــد بــدون صــرف زمــان طولانــی بـه وزن ایـده آل خـود برسـند. روش های مختلفــی بــرای درمــان چاقــی پیشــنهاد می شـود امـا بسـیاری از آنهـا بـه جـای اینکــه بــرای فــرد ســودمند باشــند و باعـث ارتقـای سـلامت وی شـوند، بـرای او زیان بارنــد.

با توجه به سه عامل اصلی چاقی ، کلینیک چاقی بر آن شد تا پکیج درمانی تدارک ببیند که شامل موارد زیر است:

1.اســتفاده از رژیــم غذایــی همــراه بــا ورزش

  ایـــن روش یکی از موثرتریـــن، بهتریـــن و ســـالمترین روش کاهـــش وزن اســـت و متخصصـــان بـــرای عمـــوم افـــراد چـــاق ایـــن شـــیوه را پیشـــنهاد میکننـــد.

2..طب سوزنی

طب سوزنی باعث کاهش اشتها می شود و بدین طریق از پرخوری جلوگیری می کند به خصوص در افرادی که پرخوری عصبی دارند یعنی در کسانی که عصبانی می شوند اشتهایشان زیاد می شود بسیار موثر است. در طب سوزنی با سوزن زدن بر روی نقاطی از گوش و بدن می توان در عرض یک هفته اشتهای فرد پر خور را بسیار کم نمود و در عرض یک هفته مقدار خوردن فرد به نصف کاهش می یابد ، یعنی اگر مقدار خوردن فرد در قبل از شروع درمان را صد در نظر بگیریم بعد از یک هفته درمان به حدود 50 می رسد و مسلما زمانیکه ورود غذا به بدن به این شدت کم شود فرد لاغر می گردد.

3.گروه درمانی چاقی

گروه درمانی روشی است که با شرکت 8-12 نفر افراد دارای مسایل و مشکلات مشابه انجام می گیرد. این روش سابقه ای بیش از یک صد سال در روان درمانی دارد. در افراد مبتلا به چاقی گروه درمانی یکی از موفق ترین روش های روان درمانی با توجه به هزینه کمتر نسبت به روان درمانی انفرادی می باشد.خودبــاوری، تصویــر ذهنــی مطلوب از بــدن، کارایــی، مدیریــت اســترس ­ها، حــل مشــکلات، تصمیمگیــری و نیــز مرحلــه تغییـر و تأثیـرات محیطـی همـه و همـه از نتایج حاصل از گروه درمانی هســتند.

4.روان درمانی

 در حالیکه افراد معمولی می خورند تا سیر شوند، افراد چاق می خورند تا زمانی که خسته شوند. این افراد هر زمان که دچار استرس، ضعف، خستگی و آشفتگی هیجانی هستند و زمان های غمگینی و حتا شادی به خوردن روی می آورند و نواسان های خلقی خود را اینگونه جبران می کنند. یکی از دیدگاه های رایج این است که اضطراب، افسردگی و مشکلات هیجانی به پرخوری و افزایش وزن منجر می شوند. در مورد علت های اضافه وزن و چاقی گمانه زنی ها ی زیادی وجود دارد پژوهش ها نشان می دهد مکانیزم های فیزیولوزیکی فقط بخشی از عادت های خوردن ما را توجیه می کنند. لذا عوامل اجتماعی و روان شناختی تاثیر قابل ملاحظه ای بر رفتار خوردن دارند. خیلی از افراد چاق که ادعا می کنند که فقط مقدار عادی غذا می خورند بیشتر از آنچه که به خودشان قبولانده اند می خورند. در بررسی علل چاقی به این نتیجه رسیدند افرادی که سعی می کنند وزن خود را کاهش دهند بین انگیزه لذت بردن از خوردن در زمان حال و انگیزه احساس خوب کردن به خاطر کاهش وزن در آینده، تعارض دارند. روان شناسان بالینی که با افرادی کار می کنند که سعی دارند وزن خود را کم کنند می گویند وقتی که این افراد بارها وزن خود را برای مدتی کم میکنند و بعد به حال اول برمی گردند احساس ناکامی کرده و اغلب درمانگر را به خاطر ناکامی خود سرزنش می کنند.

5. عمل جراحی

در ایــن روش بــا جراحــی قســمتی از معــده برداشــته شــده و یــا قســمت انتهــای روده کوچــک بــه معــده پیونــد میزننــد کــه باعــث کاهــش هضــم و جــذب غــذا میشــود ایــن روش بــه علــت داشــتن عــوارض جانبــی بســیار فــراوان فقــط در مبتالیــان بــه چاقیهــای بســیار شــدید و مفــرط موســوم بــه چاقــی کشــنده کاربــرد دارد و در شــرایط بســیار ویــژه انجــام میشــود.

6. دارو درمانی

در افراد مختلف با شرایط بدنی متفاوت و هم چنین شرایط روحی و روانی و تشخیص تیم متخصص و در صورت نیاز، دارو تجویز می شود. برای همین اینکه از چه دوز دارو و از چه توع دارو استفاده کنیم تا موثر واقع  شود را تنها پزشک با توجه به اطلاعات و تجربیاتش تعیین می کند و فرد در حین مصرف داروها نیز باید پزشک پایش شود

7. تغذیه

در دوره های مختلف، رژیم های متفاوتی مد می شوند و وعده کاهش وزن های چشمگیری را به مـردم می دهند، اما متاسفانه اغلب این نوع رژیم ها جز اینکه مردم را در نا امیدی رها کنند، چیز دیگری در بر ندارند. خیلی سخت می توان گفت که کاهش وزن یک فرمول خاص دارد. به عبارت دیگر نمی توان ادعا کرد که یک رژیم غذایی خاص وجود دارد که با به کارگیری آن تمام افراد می توانند وزن خود را کاهش دهند، باید توجه داشت که هر کس نیازمند رژیم غذایی مطابق با عملکرد بدن خودش است.

درباره ما :

برنامه درمانی ما فقط یـک رژیـم نیسـت، بلکـه مجموعـه جـامعی از برنامـه های غـذایی، روان شناسـی، ورزشـی، تغذیـه روحـی و حمایت است.  تحقیقات متعدد نشان داده رژیم های غذایی به تنهایی موثر نیستند، چرا که  افراد با محـدودیت هایی کـه پیشـنهاد می کننـد درگیرنـد و منجـر بـه تغییـرات رفتـاری پایدار در فـرد نمی شوند در واقع تمام علل و جوانب را در نظر نمی گیرند و در درازمدت قابل ادامه نیستند و به همین دلیل محکـوم بـه شکسـتند. آمارهـا حـاکی از شکسـت هشـتاد تـا نـود درصـدی رژیم هـای غـذایی و برگشـت وزن در فـرد رژیم گیرنده است. کثرت شگفت انگیز رژیم های غذایی هم (تا جایی که گفته می شود هر سه دقیقه یک رژیم جدیـد در گوشـه و کنار دنیا معرفی میشود) دلیل دیگری بر ناکارآمدی این شیوه برای کاهش وزن است. چون اگر از این همـه رژیم هـای گونـاگون، حتی یکیشان موثر و کارآمد بود نیازی به بقیه پیدا نمی شد. کلینیک چاقی با افق دید و بـا فـراهم کـردن زمینـه و شـرایط لازم برای اشتراک مساعی بین متخصصین مختلف، یک مدل کارآمد ارائه می دهد که در عمل، توانایی مقابله با معضل چاقی را دارد.

 تغییر در شیوه زندگی و نتایج ماندگار :

در کلینیک چاقی دلایل اضافه وزن شما هم شناسایی و برطرف می شود. امروزه مشخص شده که چاقی، معضلی با علت هـای متعـدد است و در بسیاری از موارد، جنبه های روحی و روانی نقش اصلی را در ایجاد و تداوم آن دارد. به این خاطر است که برنامـه های غذایی و ورزشی به طور جداگانه در اغلب موارد منجر به کاهش وزن ماندگار نمی شوند و برای دستیابی به کاهش وزن ماندگار، برنامه جـامعی لازم است که علاوه بر تغذیه  و ورزش درمانی، حداقل شامل روانشناسی کاهش وزن و گروه های درمانی باشد . کلینیک چاقی با این نگاه شروع به کار کرده و یک برنامه گروهی ست که با مشارکت متخصصین مختلف با هدف کلی ارائـه الگـوی سـبک زنـدگی سـالم، از طریق تغییر عادات غذایی، اصلاحات ذهنی و رفتاری، ارتقای معلومات تغذیه ای، افزایش سطح فعالیت بدنی و حمایت روانـی بـه هدف خود نائل می شود. اهـــداف، واقع بینانـــه تعییـــن می شـــود طـــوری کـــه کاهـــش وزن تدریجـــی و در طـــی مـــدت زمـــان طولانـــی باشـــد تـــا بیشـــتر ذخایـــر چربـــی کـــم شـــده و بافت هـــای پروتئینـــی حفـــظ و از کاهـــش ســـریع متابولیســـم پایـــه جلوگیـــری شـــود متخصصان ما، علت هـای اصـلی اضـافه وزن هـر فـرد شناسـایی کرده و در جهت رفع آن اقدامات درمانی انجام می دهند و ذهنیات، عادات و روابط فردی شـخص را متحول می کنند. بـه ایـن ترتیـب کـاهش وزن شـما در کلینیک چاقی یـک کـاهش وزن واقعـی و ماندگار است، چون عادت ها، آگاهی ها و سبک زندگی هم در برنامه  ما متعادل می شود.

کلینیک چاقی بیمارستان محب کوثر

کلینیک های چاقی، از کلینیک های رایج در دنیا بوده که با اهداف پیشگیری و سلامت با روش های علمی شناخته شده است. بیمارستان محب کوثر در راستای ارتقا سطح کیفیت زندگی افراد و سلامت جامعه، کلینیک  چند رشته ای چاقی را افتتاح نموده است که در آن متخصصین مجرب سعی می کنند تا با همکاری هم  و به کارگیری جدیدترین متدهای درمان مراجع را به وزن نرمال و سبک زندگی سالم برسانند.

کادر تخصصی چند رشته ای کلینک :

روان شناس بالینی(روان درمانی و گروه درمانی چاقی)

پزشکی ورزشی (طب سوزنی و ورزش درمانی)

تغذیه (تغییر  و اصلاح عادات غذایی)

جراحی (مشاوره و ارجاع)

 اعضا کادر تخصصی کلینک :

 سیده صفورا فاطمی (روان شناس بالینی)

مریم چمری(متخصص تغذیه)

ساناز کبیری(پزشکی ورزشی)