از قدیم‌الایام و دیر باز، وجود آبسه و عفونت دندانی که به آن «پیله‌کردن دندان» نیز می‌گفتند.
یکی
از مشکلات و دغدغه‌های سلامت در جوامع مختلف بوده است. اطبای پیشین برای درمان
هرگونه آبسه در همه جای بدن، راه‌حل نشتر زدن یعنی سوراخ کردن آبسه با یک جسم تیز
درفش‌مانند را به‌عنوان یکی از راه‌های اصلی درمانی کنار دارودرمانی برمی‌گزیدند.
امروزه در علم جدید هم برای درمان هرگونه آبسه در بدن و نیز در ناحیه دهان و فک
همین مفهوم باستانی به کار می‌رود که به آن «دِرِناژ» می‌گویند. سازوکار خلقت بدن
طوری است که تمایل به محدود کردن و درمان خودبه‌خودی هرگونه عفونت به‌وسیله سلول‌های
سفید خون را دارد و به محض به‌وجودآمدن عفونت در ناحیه‌ای خاص سعی دارد با محدود
کردن آن جلوی گسترش عفونت در کل بدن را بگیرد. این رویکرد بدن تا حدی موثر است ولی
در صورتی که عفونت وسیع و گسترده باشد، همین سازوکار می‌تواند باعث شود که میکروب‌ها
و عوامل مهاجم پشت دیوار محدود‌کننده بدن، سنگر بگیرند و بتوانند تکثیر و تهاجم
کنند. این همان مفهوم به‌وجود آمدن آبسه است و در حقیقت ما با درناژ یک آبسه به
قلب سنگر دشمن مهاجم حمله می‌کنیم. این درناژ آبسه‌های دهان و فک، می‌تواند به روش‌های
مختلفی صورت پذیرد. کشیدن دندان به‌وجودآورنده آبسه، انجام درمان ریشه دندان عفونی
و برش بافت نرم لثه متورم در ناحیه آبسه، همه مثال‌هایی از انجام درناژ و تخلیه
چرک هستند که کنار درمان دارویی با آنتی‌بیوتیک‌های مدرن، می‌تواند قدم اساسی در درمان
آبسه باشد. پس در درمان آبسه‌های دهان و فک، تعلل جایز نیست، نِشتر بزنید نشتر.
پیشگیری
در صورت انجام معاینه‌های دندان‌پزشکی به طور منظم و کنترل
وضعیت دندان‌های کودک پوسیدگی‌ها در مراحل اولیه ترمیم می‌شوند و از پیشرفت التهاب
به عصب دندان و عفونی‌شدن آن جلوگیری می‌‌شود. این مساله برای کودکانی که دچار
بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی، دیابت، پیوند عضو و نقص سیستم ایمنی هستند، اهمیت
بیشتری دارد زیرا عفونت‌های دندانی در این کودکان ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری
داشته باشد..
دکتر علیرضا توتونچیان
متخصص جراحی دهان و فک و صورت
عضو هیئت‌علمی دانشگاه
آزاد اسلامی تهران